لایه اوزون چیست؟
دسته بندي :
علوم پایه »
محیط زیست
لایه اوزون چیست؟
فرمت فایل : ورد- word
قابل ویرایش
تعداد صفحات : 9 صفحه
بخشی از متن :
اوزون (Ozone) واژه‌ای یونانی است که به معنی بو و به‌طور خاص به بو تند اطلاق می‌شود.
اوزون چیست؟
اوزون که علامت اختصاری آن O3 می باشد ماده‌ای است شیمیایی که از یک مولکول اکسیژن و یک اتم اکسیژن که ناپایدار و واکنش پذیر می باشد تشکیل شده است. در مولکول اوزون پیوند بسیار ضعیفی بین مولکول اکسیژن و اتم اکسیژن وجود دارد و تقریباً با کوچکترین برخورد از هم جدا و یا با دریافت کوچکترین انرژى به حالت اولیه خود بر می گردند.
لایه اوزون چیست؟
ابتدا باید بدانیم دانشمندان لایه های زمین را به چهار قسمت تقسیم مى کنند:
تروپوسفر
استراتوسفر
مزوسفر
تروموسفر(خارجى‌ترین لایه زمین)
اوزون که به صورت گاز می باشد به طور طبیعی در لایه های بالای جو زمین و در لایه استراتوسفر قرار دارد.
هرچند اوزون در لایه‌های نزدیک سطح زمین هم وجود دارد اما در هر یک میلیون مولکول هوا فقط یک مولکول اوزون وجود دارد در حالی که در ارتفاع 15 تا 25 کیلومتری بالای زمین غلظت اوزون بیشتر و تا 6 مولکول در هر میلیون مولکول هوا می رسد. ضخامت این لایه که به لایه اوزون معروف است در شب ها به دلیل عدم دسترسى به انرژى تابشى خورشید، کمتر از ضخامت آن در روزها مى باشد.
اهمیت لایه اوزون برای حیات بشر
خورشید تنها ستاره منظومه شمسى مى باشد که زمین به دور آن مى چرخند و از انرژى آن استفاده مى کند.
نور خورشید 27 دقیقه و 8 ثانیه طول مى کشد که به زمین برسد. از 100% پرتوهای خورشیدی که به زمین می رسد 70% آن از لایه های زمین عبور مى کنند و به زمین مى رسند. نور خورشید از میلیاردها میلیارد رنگ تشکیل شده است که هر کدام از این رنگ ها داراى طول موج و انرژى مخصوص به خود مى باشند. یکی از این پرتوها، پرتوی فوق بفش یا ماورای بنفش (UV) است.
پرتوهاى فوق بنفش داراى طول موج کوتاه و دارای انرژى زیادی هستند که براى تمام موجودات زنده خطرناک مى باشند و یکی از اثرات آن بر انسان سرطان پوست یا آفتاب سوختگى است. خوشبختانه زمین در برابر این پرتوى خطرناک، محافظى بنام لایه اوزون دارد که از ورود پرتوهاى خطرناک به سطح زمین جلوگیرى مى کند.
هنگامى که پرتوهاى فوق بنفش به مولکول های اوزون برخورد مى کنند، پرتوهاى فوق بنفش مقدار زیادى از انرژى خود را از دست مى دهند و به پرتوهاى فرو سرخ تبدیل مى شوند، و از طرفی دیگر بر اثر این برخورد، مولکول اوزون به مولکول اکسیژن و اتم اکسیژن تبدیل مى شود و با تابش مجدد نور خورشید، مولکول اوزون دوباره پدیدار مى شود.
فرایند تخریب لایه اوزون
در اوایل دهه ۱۹۷۰ برای اولین بار در بالای منطقه انتارکتیکا (قطب جنوب) محققان دریافتند که لایه ازن در حال تخریب است. در ابتدا تصور می‌شد که عامل اصلی تخریب، اکسیدهای نیتروژن حاصل از پرواز هواپیماهای مافوق صوت در استراتوسفر است تا این که در سال ۱۹۷۴ اعلام شد بعضی مواد شیمیایی ساخت بشر با نام کلروفلوئوروکربن ها ( CFC ها) به لایه اوزون صدمه وارد می کنند.
گازهاى cfc به عنوان گازهاى خنک کننده در یخچال‌ها، کولرها و همچنین در مواد پلاستیکى مورد استفاده قرار مى‌گیرند. در cfc ها اتم هاى کلر ناپایدار و واکنش پذیر مى باشند و هنگامى که گازهاى cfc به لایه هاى بالا مى روند، در لایه هاى بالا براثر برخورد با نور خورشید، گازهاى کلر آزاد مى شوند و اتم‌هاى کلر در لایه استراتوسفر با مولکول‌هاى اوزون واکنش مى دهند.